اقتصاد دانش بنیان

تاثیر انیمیشن در رشد و توسعه اقتصاد کشورهای جهان

پويانمايي يا نقاشي متحرک يا انيميشن، نمايش تند و پيوسته تصاويري از اثر هنري دوبعدي يا موقعيتهاي مدلهاي واقعي، براي ايجاد توهم حرکت است. حرکت روان تصاوير پويا در پويانماييها، ناشي از يک خطاي ديد است که به دليل پديده ماندگاري تصاوير پديد ميآيد. پويانمايي ميتواند در قالب هر دو رسانه آنالوگ مانند فيلم متحرک، نوار ويدئو يا در رسانه هاي ديجيتال، پويانمايي فلش، ويدئوي ديجيتال ضبط شده يا GIF پويا باشد. براي نمايش پويانمايي ميتوان از يک دوربين، رايانه يا يک پروژکتور با فناوريهاي نو استفاده کرد. رايجترين روش براي نمايش پويانمايي، سينما يا ويدئو است. يک پويانمايي به دو روش سنتي و ديجيتال ايجاد ميشود. استاپ موشن شيوه اي از پويانمايي است که در آن با جابهجايي يا تغيير مکان، شکل يا حالت اشيا به صورت دو يا سه بعدي با استفاده از برش لبه هاي کاغذ، رنگ آميزي فيلمهاي شفاف يا عروسک و ثبت هر لحظه از قاب به شکل يک تصوير و نمايش پيوسته تصاوير جايگزين شده با تصاوير قبلي، معمولا با 24، 25، 30 يا 60 قاب در ثانيه، يک اثر پويانمايي ايجاد ميشود.

چشم انداز صنعت پويانمايي يا انيميشن کشور در افق 1404

صنعت پويانمايي از راهبردي ترين صنايع فرهنگي در بسياري از کشورهاي پيشرفته است که به دليل اثرگذاري عميقي که بر رفتارهاي فرهنگي و شخصيتي مخاطبان دارد، به عنوان يک ابزار قدرت نرم در سياستگذاريهاي فرهنگي کشورهاي پيشرفته در نظر گرفته ميشود. امروزه با پيشرفت فناوري اطلاعات و ارتباطات، محتواهاي ارائه شده در آثارپويانمايي، ديگر صرفا محتواهاي هنري نيست، بلکه آثار پويانمايي ماحصل ترکيب پيچيده اي از خلاقيت هنري در درون قابليتها و توانمنديهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات است که از آن جمله ميتوان به آثار پويانمايي واقعيت مجازي يا جلوه هاي بصري و جلوه هاي ويژه بسيار شگفت انگيز اشاره کرد. بنابراين پيشرفتهاي به وجود آمده در حوزه فناوري اطلاعات سبب شده که اثربخشي اين رسانه در مخاطبان، به خصوص قشر کودک و نوجوان، به شدت افزايش پيدا کند و الگوها و سبک زندگي مخاطبان تحت تاثير مفاهيم انتقال داده شده در اين رسانه قرار گيرد.

در اين راستا عليرغم قدمت بالاي طراحي و توليد آثار پويانمايي در کشور، متاسفانه هم افزايي و همدلي بين فعالان و ذينفعان صنعت پويانمايي شامل نهادها و دستگاههاي دولتي، شرکتهاي خصوصي، منتقدان، دستگاههاي آموزشي و دانشگاهي و ساير بخشها به وجود نيامده است. از سوي ديگر، توانمنديهاي موجود در صنعت پويانمايي کشور پتانسيل آن را دارد که صنعت پويانمايي به عنوان صنعتي موثر در ارائه خدمات برون سپاري با کيفيت و هزينه قابل قبول در جهان شناخته شود.

بر اين اساس، با همت ستاد توسعه فناوريهاي نرم و هويت ساز، موضوع هدفگذاري راهبردي جهت توسعه صنعت پويانمايي با رويکرد ايجاد هم افزايي و همگرايي در بين فعالان و ذينفعان صنعت پويانمايي در دستور کار قرار گرفت که در نتيجه آن سند راهبردي توسعه صنعت پويانمايي تدوين شد. در اينراستا، به دليل آنکه محوريت صنعت پويانمايي مبتني بر دانش فني و مهارتهاي تخصصي نيروي انساني قرار دارد و از سوي ديگر، پيشرفتهاي عرصه فناوري اطلاعات و ارتباطات در توليد آثار و محصولات پويانمايي منجر به توليد آثاري با کيفيت بسيار برتر از محصولات پويانمايي در سالهاي گذشته شده، محوريت و تمرکز برنامه راهبردي توسعه صنعت پويانمايي کشور بر توسعه فناوري و توانمندي شرکتهاي دانش بنيان قرار گرفته است.

گامهاي صنعتي شدن انيميشن در ايران

انيميشن اکنون در بسياري از کشورهاي دنيا مورد توجه ويژه قرار گرفته است. پويايي و پولساز بودن صنعت انيميشن بر هيچکس پوشيده نيست و کشورهايي مانند چين، کره و ژاپن نيز با ساخت سريالهاي موفق انيميشن بهتدريج ميان ديگر کشورهاي جهان جايگاه خود را پيدا کردند و حتي آثار آنها مثل سري انيميشن فوتباليستها در ايران با استقبال بسياري روبه رو شد. نکته بسيار مهم آنکه چرا ايران هنوز نتوانسته آنگونه که شايسته استعداد جوانان ايراني است، اين صنعت پويا و پولساز را به گردش درآورد و در ميان کشورهاي دنيا به جايگاه شايستهاي برسد؟ شايد با بررسي چند نمونه موفق شرکتهاي انيميشن سازي در دنيا و نهايتا بيان مشکلات حال حاضر ايران بتوان به اين سوال جواب داد.

حجم بازار

صنعت انيميشن در کشور ما عليرغم قدمت زياد، توسعه نيافته و با چالشهاي فراواني مواجه است. «تهران 1500» اولين پويانمايي سينمايي بلند ساخت ايران در گونه کمدي بود که با هزينه 2/2 ميليارد تومان ساخته شد و فروش گيشه 7/3 ميليارد توماني داشت. رستم و سهراب، ديگر انيميشن ساخت ايران است که طبق گفته تهيه کننده 10 ميليون دلار فروش کرد! پخش خارجي فيلم در حدود صد کشور و در کشورهايي چون امريکا، کانادا، برزيل، روسيه، چين، تايوان، هند، ژاپن، آفريقاي جنوبي، فرانسه، ايتاليا، سوئيس، بلژيک، اسپانيا، انگليس، آلمان و... انجام شد. شاهزاده روم با فروش بيش از سه ميليارد تومان ديگر انيميشن ايراني است که در سال 1394 اکران شد.

درسهايي از موفقيت پيکسار

پيکسار در سال 1979 راه اندازي شد و در سال 1986 توسط خالق «داستان اسباب بازيها» خريداري شد و کار خود را به صورت مستقل آغاز کرد. در سال 1995 اين شرکت با انيميشن معروف و موفق داستان اسباب بازيها سکوي پرتاب خود را انتخاب کرد. پيکسار با ساخت اين انيميشن در امريکا 193 ميليون دلار و در دنيا 363 ميليون دلار فروش کرد، يعني در مجموع فروشي 554 ميليون دلاري. در سال 2003 پيکسار با ساخت انيميشن «در جست وجوي نمو» بيش از 930 ميليون دلار فروش کرد. يکي از نوآوريهاي پيکسار ارائه نمونه آزمايشي از کار خود و در نتيجه آن، گرفتن بازخورد از مخاطبان است. همچنين پيکسار براي توليد محتوا تيم تحقيق و توسعه خود را به محيطهاي مناسب با آن محتوا ميفرستاد تا بتوانند محتواي جذاب با انتقال حسهاي واقعي بسازند. در راستاي بيان روشهايي که پيکسار انتخاب کرد تا پلههاي پيشرفت را طي کند بايد گفت اين شرکت براي تبليغات از تمام ابزارهاي در دسترس استفاده ميکند و در واقع محصول خود را با تبليغات بسيار گسترده وارد بازار ميکند. همچنين يکي از مهمترين درسهايي که تيمهاي انيميشنسازي در ايران ميتوانند از پيکسار بگيرند، توجه به نيروي انساني درون سازمان است. با استفاده از بهکارگيري افراد با پيشزمينههاي کاري و تحصيلي و تفکرهاي خلاقانه و تشويق آنها به ارائه نظرات ميتوان خلاقيت کارمندان را شکوفا کرد.

صنعت انيميشن سازي ژاپن

صنعت انيميشن ژاپن در سال 1917 کار خود را آغاز کرد. يکي از چيزهايي که به صنعت انيميشن ژاپن کمک کرد، توليد انيميشن براي روابط عموميها و کمپين هاي تبليغاتي موسسات دولتي بود. کمپاني انيميشن سازي اوکاوا تيمي تحقيقاتي را به امريکا فرستاد و از چند کارشناس دعوت کرد که به عنوان استاد به ژاپن سفر کنند. در نتيجه آنها ميتوانستند خط توليد سيستم کمپاني ديزني را در ژاپن راهاندازي کنند. کمپاني کارمندان جديدي استخدام کرد و به مهارتهاي آنها احترام گذاشت تا بدين ترتيب يک خط مشي براي جهاني شدن داشته باشند و همان راه را طي کنند. در حال حاضر صنعت انيميشن سازي ژاپن نيز يکي از صنعتهاي پرسود اين کشور محسوب ميشود. براي برآورد درآمدزايي خيرهکننده چشم باداميها از صنعت انيميشن، کافي است بدانيد تنها يک انيميشن ژاپني به نام «پوکمون» دو هزار ميليارد ين درآمد داشته است. اين در حالي است که درآمد سالانه يکي از بزرگترين کمپانيهاي خودروسازي جهان، يعني تويوتا، 23 هزار ميليارد ين است. صنعت انيميشن در ايران و کارهايي که بايد صورت بگيرد

توليد انيميشن در ايران به گونه هاي مختلفي تقسيم ميشود:

انيميشنهايي که براي تلويزيون ساخته ميشوند (کوتاه، نيمهبلند و سريال.)

انيميشنهايي که براي  اهداف تبليغاتي ساخته ميشوند.

انيميشنهايي مخصوص ارسال به  جشنواره ها

انيميشنهاي بلند و سينمايي

 قبل از انقلاب نيز انيميشن در ايران توليد ميشده، اما از سال 1370 به بعد که کامپيوتر به کمک توليد انيميشن آمد، گروههاي کوچک و بزرگ زيادي رو به توليد انيميشن آوردهاند. در اين چند سال انيميشن تلويزيوني بيشترين رشد را از نظر کمي داشته است. البته هنوز جاي گلايه وجود دارد که چرا اغلب انيميشنهاي توليدشده در داخل کشور که براي کودکان ساخته ميشوند، کيفيت مطلوبي ندارند و مانند آثار خارجي جذابيت ندارند که بدون شک در درازمدت اين کيفيت نامطلوب باعث دلزدگي مخاطب نسبت به انيميشن ايراني ميشود.

به گزارش زوميت به نقل از آقاي عظيمي، خالق انيميشن سينمايي تهران 1500، انيميشن ايران زماني صنعتي ميشود که:

استادان آموزشگاهها مفاهيم انيميشن را خوب درک کرده باشند.

در هنرستانها براي آموزش انيميشن از استادان مجرب استفاده شود و در گرفتن هنرجوي بااستعداد سختگيري شود.

بايد دانشگاههاي کشور ما از تجربه آموزش انيميشن در کشورهاي پيشرفته بهره ببرند.

به استوديوهاي معتبر ايراني وام اختصاص يابد و ارگانهاي مرتبط از آنها حمايت کنند.

در راس ارگانها و سازمانهاي مرتبط با انيميشن از مديران کارآزموده و دلسوز استفاده شود و به تيمهاي انيميشن سازي زمان داده شود تا ايده هاي خود را عملي کنند.

پارکهاي آموزش هنرهاي ديجيتال با يک ساز و کار مشخص در تمام کشور راه اندازي شود و در تمام استانها استعداديابي صورت گيرد.

بايد سفارش ساخت فيلم و انيميشن با موضوعات بين المللي به استوديوهاي قوي داده شود تا بدين ترتيب با ايجاد رقابت در بازارهاي بين المللي، تيمهاي متخصص و قوي کشور ديده شوند.

اعزام  هنرمندان توانمند براي شرکت در جشنوارهها و کلاسهاي آموزشي خارج از کشور قطعا ميتواند باعث رشد تيمهاي انيميشن سازي شود.

نظارت کامل، کارشناسانه و سختگيرانه از سوي ناظران حرفهاي بر کيفيت توليدات داخلي امري بسيار مهم است.

در روند صنعتيشدن انيميشن سازي، عرق ملي، دلسوزي، احساس مسئوليت و ايمان و اعتقاد به کارهاي محوله بين عوامل توليد يک مجموعه بايد فرهنگسازي شود.

از مشکلات مهم بر سر راه صنعت انيميشن در ايران استفاده از افراد ناکارآمد به عنوان مدير است و همچنين نبود چشم انداز در صنعت انيميشن باعث شده است که در هر دورهاي به صورت سليقه اي به مبحثي پرداخته شود و بدون نتيجه گيري خاص با عوض شدن مديريت و افراد، برنامه ريزيها نيز تغيير کند، بدون آنکه به هدف مشخصي رسيده باشند. يکي ديگر از مشکلات مهم در انيميشن ايران نبود فيلمنامه قوي و با محتوا و در عين حال مخاطبپسند است. در انيميشن وقتي فيلمنامه دچار مشکل باشد، قطعا مورد استقبال قرار نخواهد گرفت.

مسئله مهم ديگر اين است که فرهنگ کار تيمي در ايران ضعيف است و چون اساسا انيميشن سازي کاري است که در آن افراد با تخصصهاي مختلف بايد در کنار يکديگر به صورت تيمي کار کنند، اين مسئله ميتواند در روند توليد کار تأثيرگذار باشد. براي رسيدن به راندمان مطلوب و توليد کار باکيفيت بايد با استفاده از مديريت صحيح، افراد با تخصصهاي مختلف به صورت يک تيم يکپارچه در کنار يکديگر سازماندهي شوند، به طوري که کار هر شخص تکميلکننده کار ديگر اعضاي گروه باشد.

به عنوان آخرين نکته، از علل عمدهاي که ما در ايران کارهاي خوب ميبينيم، ولي بهندرت شاهد کارهاي موفق و ماندگار هستيم، ارتباط نداشتن با مخاطب و عدم بازخورد گرفتن آن توليدات از جامعه است. يکي از دلايلي که توليدات داخل جذابيت ندارد، عدم مطالعه و تحقيق در زمان ايده پردازي و طرح اوليه داستان است. در پايان بايد گفت که شرکتهاي موفق انيميشن سازي داراي مؤلفه ها و مشخصه هايي هستند که اگر در ايران به آن نکات دقت شود و در انيميشن سازي مورد توجه قرار گيرد، انيميشن در ايران نيز به صورت صنعتي پويا و پولساز مطرح خواهد شد. 

منابع:

خبرگزاري اقتصاد ايران

تبيان

مشرق

فنافر

زوميت

منبع: مجله دانش بنیان